آشنایی با المپیاد فیزیک

المپیاد فیزیک یکی از انواع المپیاد دانش آموزی است. در این رقابت عموماً دانش آموزان با دانش اولیه‌ی فیزیک ( یعنی در حد نمرات خوب دروس فیزیک دبیرستان )  در آن شرکت کنند.

این المپیاد از سه مرحله‌ی کشوری و یک دوره‌‌ی انتخابی تیم ملی تشکیل شده است.

مرحله‌ی اول را یک آزمون تستی با حدود 30 سوال و حدود 7 سوال پاسخ کوتاه تشکیل داده‌اند. این آزمون نمره‌ ی منفی دارد. در توضیح مسائل پاسخ کوتاه باید گفت که شما در هر سوال به یک جواب دو رقمی می‌رسید، مثلاً  در یک سوال به جواب 30 می رسید ، حال در قسمت پاسخنامه دهگان 3 و یکان 0 را انتخاب میکنید. مثل شکل زیر

مسائل پاسخ کوتاه امتیاز بیشتری نسبت به مسائل دیگر دارند. این بخاطر این است که عموماً در این مسائل احتمال درست بودن پاسخ شانسی بسیار پایین است و بنابراین اگر به جواب درست برسید احتمال اینکه راه حل درستی داشته باشید بسیار بالاست ( بر خلاف مسائل تستی که به هر حال می ‌توان به صورت شانسی نیز درست جواب داد ). وقت آزمون مرحله‌ی اول حدود 3:30  تا 4 ساعت است.  این آزمون معمولاً بهمن یا اسفندماه هر سال برگزار شده و  نتایج آن قبل از عید یا در ایام تعطیلات نوروز اعلام می‌شود. نکته‌ی مهم این است که سوالات مرحله‌ی اول هر سال می توانند تا حد زیادی ذهنیت طراحان آن سال برای طراحی مسائل مرحله دوم را بازگو کنند.

مرحله‌‌ی دوم عموماً ابتدای اردیبهشت ماه برگزار می شود. این مرحله شامل دو قسمت تئوری و آزمایش است. قسمت آزمایش که به اندازه ی 1 تا 1.5 سوال تئوری اهمیت دارد در نیم ساعت یا چهل و پنج دقیقه‌ی اول امتحان برگزار می‌شود. آزمایش‌های مرحله‌ی دوم به چیزی غیر از دقت و درست خواندن و فهمیدن متن سوال آزمایش احتایج ندارند. بعد وقفه‌ی چند دقیقه‌ای برای جمع کردن وسایل آزمایش و کمی استراحت (!) نوبت به پخش سوالات مرحله‌ی دوم می‌رسد. این سوالات از 5 تا 8 سوال می‌تواند متغیر باشد. دانش لازم برای حل سوالات دقیقاً همان دانش کتب درسی دبیرستان است اما چیز دیگری که موفقیت در این مرحله لازم دارد و در کتاب‌ها و کلاس‌های درس فیزیک نیست، مهارت حل مسئله و تجربه است.

مهارت حل مسئله یعنی اینکه اگر شما در بار اول مواجهه با مسائل نتوانستید آن‌ها را حل کنید یا حتی آنها را بفهمید نگران نباشید!
چرا که خود این موضوع ، یعنی مدیریت احساسات و عدم کمال گرایی بی جا نیز جز مهارت‌های حل مسئله اند.
اگربه سایت ما آمده‌اید تا با المپیاد فیزیک آشنا شوید و در دقایق اولیه‌ی باز کردن دفترچه‌ی سوالات ، آن هم برای بار اولی که سوالات المپیاد فیزیک را می‌بینید ، دچار ناامیدی یا احساس ضعف شده‌اید ، نگران نباشید! این را هم بدانید که مهارت حل مسئله‌ی کافی برای اطمینان از حل کردن تمام سوالات عموماً در یک فرآیند چندماهه ، نه چند دقیقه‌ای ،  بوجود می آید.

اصولاً اگر فکر می‌کنید برای شرکت در المپیاد به نبوغ عجیب و غریبی احتیاج است ، اشتباه می‌کنید!
اعضای تیم ملی المپیاد هم اگر در کلاس‌های آمادگی در مدارس خود شرکت نمی‌کردند احتمالاً وضعی مشابه شما داشتند!
المپیاد یک مسیر پر چالش است و تقریباً تفاوت استعدادی خاصی بین نفرات برتر و دیگران نیست، آنچه سبب تفاوت است داشتن دید درست نسبت به مسیر و تلاش مناسب است.

مرحله‌ی سوم یا دوره‌ی تابستانی المپیاد را برگزیدگان مرحله‌ی دوم ، که تقریباً 40 نفر هستند ،شکل ‌می‌دهند. برای همین به این دوره ، ” دوره‌ی چهل نفر ” نیز گفته می‌شود. این مرحله در تهران و به صورت یک دوره‌ی حدوداً سه ماهه است. برای امکانات خوابگاه ، غذا و کلاس‌ها لازم به هزینه نیست. به صورت کلی تمامی هزینه‌ی دریافت شده از طرف آموزش و پرورش برای شرکت در المپیاد همان مبلغ ثبت نامیست که قبل از شرکت در مرحله‌ی اول واریز کرده‌اید. در این دوره به صورت منظم کلاس و آزمون خواهید داشت و سر انجام مدال‌های طلا ، نقره و برنز به ترتیب نمره به نفرات داده می‌شود. المپیاد فیزیک هرساله 10 مدال طلای کشوری دارد. دریافت کنندگان مدال طلا از کنکور سراسری معاف شده و برای مدال‌های نقره و برنز نیز سهمیه‌ی مناسبی در دانشگاه‌های برتر اختصاص داده‌ می‌شود. این سهمیه قبولی مدال آوران شرکت کننده در کنکور را در رشته و دانشگاه دلخواه شان بسیار راحت تر می‌کند.

در دوره‌ی انتخابی تیم ملی المپیاد فیزیک از بین دارندگان طلای هر سال ، 5 نفر برای شرکت در المپیاد جهانی فیزیک برگزیده می‌شوند. این دوره‌ معمولاً از اوایل پاییز سال آخر (منظور مقطع دوازدهم یا پیش دانشگاهی است ) تا هنگام شرکت در المپیاد جهانی مشغول هستند. البته به دلیل معافیت از کنکور ، برای ورود به دانشگاه ، معمولاً بچه‌های این دوره کافیست فقط امتحانات پایان ترم مدرسه‌ی خود را داده و در آن قبول شوند. بنابراین شرکت در دوره‌ی انتخابی تیم اثری بر قبولی دانشگاه ندارد و تقریباً کسی هم از آن انصراف نمی‌دهد.

اگر بدنبال این هستید که یکی از شرکت کننده‌های اصلی این المپیاد باشید و مدال کشوری یا جهانی بگیرید لازم است که مباحث فراتر از کتب درسی را نیز مطالعه کنید.

این مطالعه و تمرین ابداً کار سختی نیست ( چه در المپیاد فیزیک و چه در دیگر المپیادها ) ولی نکته‌ی مهم این است که بیش از هر چیز دیگر شناخت خوب رقابت و استمرار و پیگیری لازم است. به بیان دیگر کوتاه نیامدن و کوشش بسیار جهت حل مسائل ساختار اصلی این رقابت را شکل ‌می دهد.

اگر نگاهی به قبولی‌های چند سال اخیر المپیادهای علمی بیاندازیم ، متوجه می‌شویم که تمام آنها دانش آموزان چند مدرسه‌ی خاص هستند. مدارسی که تحت عنوان سمپاد یا غیرانتفاعی همه یک وجه مشترک دارند، سرمایه‌ی مالی و امکانات آموزشی. مجموعه‌ی کوشیار سعی بر این دارد تا با کاهش قابل توجه هزینه و افزایش دسترسی به منابع آموزشی ، به تمامی علاقه مندان و مستعدان ایرانی کمک نماید.

شاید دیگر مدارس خاص تهران را ساختمان‌های چند میلیاردی در نقاط شمالی شهر شکل داده باشند اما

مهم ترین دارایی کوشیار نیروی انسانی با تجربه و مخاطبان سخت کوش است!

کوشیار ؛ جایی برای یادگیری!